Virüsten daha çabuk yayılan bir şey daha olduğunu öğrendik son günlerde: Korku.
Boşalmış sokaklar, karantina altında şehirler, şok yaratan sayısız paylaşımlar ve haberler ürkütücü atmosferi körüklemek için birebir. Bir çoğumuz konu hakkında uzman olmadığımızdan sürekli yaşadığımız haber bombardımanı aydınlanma yerine şaşkınlık, şüphe ve daha fazla korku yaratıyor. Yine de bilgilenmemiz önemli tabi. Başımızı kuma gömmek bir seçenek değil. Fakat aynı zamanda gözünü hızla gelen arabanın farından ayıramayıp yolun ortasında kalmış tavşan misali en yeni felaket haberlerini izlemenin bir anlamı da yok.
Birçok insanı virüsten ziyade virüs hakkında anlatılan hikayeler korkutuyor. İlgi çekip tıklansın diye özellikle organize edilmiş linkler, tuzak başlıklar, bir tıkla paniği uç noktalara getirebiliyor. Bilirkişilerin tartışmaları, siyasetçilerin spekülasyonları da çelişkili olduğundan ortalığı yatıştırmaya yaramıyor pek.
Bu yaşadığımız “Bilgi Salgını”, yanı yanıltıcı, kafa karıştırıcı bilgilerin salgın gibi yayılması, korku ve panik bozukluğu yaşayan hastalarının yanı sıra doğru ve sahte haberler arasında ayırım yapmakta güçlük çeken kişileri de etkiliyor. Bu durumda sadece güvenilen kaynaklı haberleri dinlemek ve bilir bilmez her kişinin değil, güvenilir bilirkişilerin önerilerine uymak gerekiyor.
İnsan beyni uzun vadeli sonuçları bilinç ardı ettiğinden kısa vadeli tehlikelerden daha çok korkarız. Buna bağlı olarak, Corona krizi karşısında dünyadaki tüm diğer felaketler unutuldu, medyadan ve bilinçlerden silindi.
Bulaşıcı hastalık salgınları sırasında usa aykırı tepkiler her zaman görülür. Sirkeli sularla yapılan abartılı ev temizlikleri, alkolle dezenfekte edilmekten yara olan eller, isterik anneler tarafından günde defalarca yıkanan çocuklar bu aralar çok karşılaştığımız tablolardan oldu. Herkes birbirinden kuşkulanıyor, karşımızdaki kişinin taşıyıcı olup olmadığını bilemediğimizden içimizdeki şüphe bir kat daha artıyor. Eve kapanmanın yarattığı gerginlik te bir yandan. Corona salgınından sonraki karantinadan beri Çin’de boşanma vakalarında patlama görülmüş, diğer ülkeler için de geçerlidir kesin.
Sosyal medyada rastladığım, çok ilginç bulduğum bir yaşanmış hikayeyi paylaşmak istiyorum, daha okumadıysanız tavsiye ederim, paniğin beynimize oynadığı oyunlar hakkında çok eğitici:
1950’li yıllarda bir İngiliz şilebi Portekiz’den aldığı Madura şaraplarını İskoçya’ya götürür. Demir attığı limanda yükünü boşalttıktan sonra, şilepte çalışan denizcilerden biri unutulan şarap kolisi kaldı mı diye denetlemek üzere soğuk hava deposuna girer. Onun içerde olduğunu fark etmeyen başka bir denizci ise, kapıyı dışardan kapatır. Soğuk hava deposunda mahsur kalan denizci var gücüyle bağırır, çelik duvarları yumruklar, ama kimseye duyuramaz sesini. Çakısıyla içerden açmaya çalışır kapıyı, mümkün değildir. Boş şilep, yeni yükünü almak üzere Portekiz’e doğru yola çıkar.
Mahsur denizci, depoda açlıktan ölmeyecek kadar yiyecek bulur. Ama deponun dondurucu soğuğuna fazla dayanamayacağının bilincindedir. Kapıyı açamayan çakısıyla, çelik duvarlara kendisini bekleyen ölüm sürecini yazmaya, daha doğrusu kazımaya başlar. Günbegün, adeta bilimsel bir titizlikle soğuğun vücuduna önce uyuşturucu sonra yavaş yavaş öldürücü etkilerini, el ve ayaklarının nasıl duyarsızlaştığını, donan burnunu ve buz gibi havanın dayanılmaz yakıcılığını anlatır.
Şilep Lizbon’a demir attığında, soğuk hava deposunun kapısını açan kaptan, zavallı denizcinin cesediyle karşılaşır. Duvarlara kazıdığı acılı sonunu okur ve.. kendisi de hayretten dona kalır.
Çünkü soğuk hava deposunun derecesi 19’dur. İskoçya’ya götürdükleri Madura şarapları 18 derecede taşınmayı gerektirmiş, şilep yükünü boşalttıktan sonra soğutma sistemi zaten kapatılmış olup, kendi haline bırakılan deponun sıcaklığı bir derece de yükselmiştir.
Yani biçare denizci donarak ölmemiş, donduğunu sandığı (ya da donacağına inandığı) için ölmüştür.
(Kaynak: Bernard Werber, ‘İzafi ve Mutlak Bilgi Ansiklopedisi’)
***
Bulaşıcı hastalıklardan korku, sosyal yaşamın bir parçasıdır. Korku bir dereceye kadar sağlıklıdır, insanı hayatta tutmaya yarar. Panikse mantıklı düşünmeyi önlediği gibi bağışıklık sistemini de zayıflatır. Șayet son günlerde ateşsiz, öksürüksüz nefes darlığı çekiyorsanız, bu Corona virüsüne değil, büyük olasılıkla korkuya, gerginliğe bağlıdır. Sakin bir şekilde nefes alıp vererek geçiştirebilirsiniz.
Sağlıcakla kalın.
Dr. med. Yasemin Schreiber-Pekin
Kadın Doğum Uzmanı, Psikoterapist
