TR-GR
Sisamlı balıkçı Pavlakis, 1951 yılının sıcak temmuz gününde, hayatının sonuna kadar unutamayacağı bir güne uyandığını bilmiyordu…
Yaşanmış bir olayı, tarihe not düşmek için Yeni Haber Gazetesi adına İnanç Karabulut kaleme aldı…
Sisamlı balıkçı Pavlakis, 1951 yılının sıcak temmuz gününde, hayatının sonuna kadar unutamayacağı bir güne uyandığını bilmiyordu… Eşiyle kahvaltı yaptıktan sonra havayı kontrol etti. Hafif sert lodos, haliyle tecrübeli balıkçı Pavlakis’i korkutmadı. Eşiyle vedalaştı ve ekmeğini denizden çıkarmak için, teknesinin yanına Karlovassi’ye doğru yola koyuldu…
Yol boyunca karşılaştığı arkadaşlarıyla, akrabalarıyla sohbet ederek, ağırdan ala ala teknesine ulaştı… Evden hazırladığı çıkınıyla birlikte teknesine bindi, kollara kuvvet küreği çekmeye başladı.
Pavlakis
Hava sertleşmeye devam etti ama Pavlakis çok da umursamadı. “Azgın deniz bereketli olur” der balıkçılar. Gün de bereketli geçiyordu ki, rüzgâr iyice etkisini arttırınca dönmeye karar verdi Sisamlı balıkçı. Küreklerini denize güçlü vurmasına rağmen milim milim gidiyordu. Rüzgâr dakikalar içinde fırtınaya dönmüştü… Pavlakis, dalgalarla boğuşurken saniyelik boşlukta kürekleri denizi boylayıverdi. Olabileceğin en kötüsü oluyordu. Denize atlasa dert, atlamasa dert. Fırtınada teknenin üstünde kalakaldı.
Çığlıkları, bağırışları ne duyan vardı, ne işiten…
Tekne açığa doğru ceviz kabuğu gibi yol alıyordu. Pavlakis şöyle bir çıkınına bir de karaya baktı. Dünya başına yıkılmış gibiydi. Dua ederek azgın dalgaların içinde bir geceyi geçirdi.
Sabah gün ağardığında bir kıyı gördü ama artık hayatının bambaşka bir yere aktığını da hissediyordu genç balıkçı. Öğlene doğru tekne kıyıya vurdu. Çıktığı yer Seferihisar Doğanbey Sakız Ağacı bölgesiydi. Bitkin bir şekilde derdini orada olanlara anlatmaya çalışırken dakikalar içinde Jandarma geldi.
1950’li yıllar Yunanistanla yaşadığımız Kıbrıs sorununun en ateşli dönemleri… Jandarma da olaya kuşkuyla bakıyor. İlk soru Pavlakis’in hiç çalışmadığı yerden gelir…
Ajan mısın sen?
Pavlakis soruyu anlamaz ama bakışlardan problemin büyük olduğunu anlar… Genç balıkçı biraz hırpalandıktan sonra kendini Seferihisar Cezaevi’nde bulur.
Seferihisar Cezaevi, bugün meydandaki park ve yıkılan Belediye Pasajı’nın olduğu yerde. Pavlakis’in mapus arkadaşlarına da haber tez ulaşır. Seferihisar Cezaevi’ne ajan gelmiştir… İkinci hoş geldin sopası da orada yenmiştir bile…
Dün evden çıktığı anı hatırlayan balıkçı 36 saatte içinde bulunduğu duruma inanamaz. Denizin karşı tarafında ise feryat figan herkes balıkçıyı aramaktadır…
Seferihisar’ın bıçkınlarından Deli Hüsen de bilmem kaçıncı vukuatı nedeniyle cezaevine 2 yıllık cezasını çekmek için yeni girmiştir. (Turan Ailesi’nin eniştesi Hüseyin Ertaş)
Deli Hüsen
Deli Hüsen, balıkçının yanına tespihini çeke çeke yanaşıp işin aslını öğrenmek ister. Rumca, tarzanca biraz da Türkçe’yle durumu anlatır balıkçı… Cezaevinin gediklisi, saygın tutuklu Deli Hüsen Pavlakis’i sevmiştir. Genç balıkçıyı koruma altına alır.
Birinci haftanın sonunda, denizin diğer ucunda ise artık Pavlakis’ten umut kesilmiştir.
Günler birbirini kovalar, Pavlakis büyük bir belirsizlik içinde mahkemeyi beklerken Deli Hüsen, gelen bir ziyaretçisine durumu anlatır. İzmir’deki Yunan Konsolosluğu’na gidip haber vermesini ister.
Deli Hüsen, Pavlakis’e yaptığı iyiliği çat pat Rumca’yla karışık tarzancayla anlatır. Üç gün geçmeden, Pavlakis’e bir ziyaretçi gelmiştir. Heyecanla görüşme yerine çıkınca iyi giyimli bir beyin kendisini beklediğini görür. Beyefendi kendini tanıtır… Yunan Konsolosluğu adına çalışan avukat olduğunu, kısa sürede kendisini çıkaracağını, memleketine döneceğini duyunca Pavlakis sevinçten çılgına döner. Bir taraftan da Sisam’daki aileye haber verilir… Yaşadığından umut kesilen Pavlakis’ten gelen haber Sisam’ı bayram yerine çevirir.
Araya uluslararası bürokrasi de girince bizim Pavlakis beş haftalık bekleyişin ardından iki günde mahkemeye çıkar, sınırdışı kararı aynı mahkemede alınır.
Pavlakis cezaevine döndüğünde ilk yaptığı, Deli Hüsen’in boynuna sarılmak olur. Cüzdanından çıkardığı fotoğrafının arkasına kendisinin ve yakınlarının isimlerini ve adresini yazar (Pavlakis Efthimiu, Vassiliou Karagiorgis, Loukas Theodorou
Vathi Samou)
Belki bugünlerde değil ama birgün herşey normalleştiğinde adada kendisini ağırlamak istediğini söyler. Cezaevindeki hırpalayanlarla da helalleştikten sonra gelen heyete teslim edilir.
Pavlakis’in bıraktığı not
Genç balıkçı, adanın diğer tarafında aynı gün yöresel oyunlarla, dualarla karşılanır. Deli Hüsen, “belki bir gün” der… Ama o bir gün hiç gelmez… Deli Hüsen, cezaevinden çıktıktan sonra yaşadığı bir husumetten dolayı, Seferihisar çarşısı içinde uğradığı bıçaklı saldırıda hayata gözlerini yumar.
(Gerçek ve yaşanmış bir hikayedir)
(Görsellerin orjinali Seferihisarlı öğretmen Turan ailesinin torunlarından olan Olcay Malkaya’dan alınmıştır)
seferihisar.com
Η ιστορία του ψαρά Παυλάκη από τη Σάμο
I istoría tou psará Pavláki apó ti Sámo
Ο İnanç Karabulut έγραψε ένα περιστατικό εκ μέρους της εφημερίδας Yeni Haber για να σημειώσει την ιστορία…
Ο ψαράς της Σάμου Παυλάκης δεν ήξερε ότι τον ζεστό Ιούλιο του 1951, ξύπνησε σε μια αξέχαστη μέρα μέχρι το τέλος της ζωής του … Αφού πήρε πρωινό με τη γυναίκα του, έλεγξε τον καιρό. Οι ελαφροί σκληροί χώροι δεν εκφοβίζουν τον έμπειρο ψαρά Παυλάκη. Είπε αντίο στη σύζυγό του και πήγε για τον Καρλόβασι δίπλα στη βάρκα του για να βγάλει το ψωμί του από τη θάλασσα.
Έφτασε στο σκάφος του κουβεντιάζοντας με τους φίλους και τους συγγενείς του που γνώρισε στην πορεία… Πήγε στο σκάφος του με τη σκάλα που ετοίμασε από το σπίτι και άρχισε να φτυαρίζει τα χέρια.
Ο αέρας συνέχισε να σκληραίνει, αλλά ο Παυλάκης δεν με νοιάζει πολύ. «Η οργισμένη θάλασσα θα είναι εύφορη», λέει οι ψαράδες. Η μέρα ήταν επίσης άφθονη, όταν ο άνεμος αύξησε την επίδρασή του και αποφάσισε να επιστρέψει, ο ψαράς από τη Σάμο. Αν και τα κουπιά του χτύπησαν τη θάλασσα δυνατά, το χιλιοστό πήγαινε. Ο άνεμος είχε μετατραπεί σε καταιγίδα μέσα σε λίγα λεπτά… Ο Παυλάκης αγωνίστηκε με τα κύματα, ενώ τα κουπιά του έτρεξαν στη θάλασσα σε δευτερόλεπτα. Ήταν το χειρότερο που θα μπορούσατε να είστε. Κανένα πρόβλημα αν πηδήξετε στη θάλασσα, κανένα πρόβλημα αν δεν πηδήσετε. Έμεινε στη βάρκα στην καταιγίδα.
Ποιοι ήταν αυτοί που άκουσαν τις κραυγές και τις κραυγές, και τι τους άκουσαν…
Το σκάφος ταξίδευε σαν κέλυφος καρυδιάς προς το ύπαιθρο. Ο Παυλάκης κοίταξε ένα από τα στοιχήματά του και στην ξηρά. Φαινόταν να έχει καταστραφεί από τον κόσμο. Πέρασε μια νύχτα στα οργισμένα κύματα προσευχόμενος.
Είδε μια ακτή όταν σκοτεινόταν το πρωί, αλλά τώρα μπορούσε να αισθανθεί τη ζωή του να ρέει σε διαφορετικό μέρος. Προς το μεσημέρι, το σκάφος έφτασε στην ακτή. Προέρχεται από την περιοχή Seferihisar Doğanbey Gum Tree. Ο Gendarme ήρθε μέσα σε λίγα λεπτά προσπαθώντας να εξηγήσει διεξοδικά το πρόβλημα σε εκείνους που ήταν εκεί.
Η δεκαετία του 1950 είναι οι πιο καυτές περίοδοι του Κυπριακού που ζούμε με την Ελλάδα … Η χωροφυλακή φαίνεται επίσης ύποπτα. Η πρώτη ερώτηση έρχεται από πού δεν εργάστηκε ποτέ ο Παυλάκης …
Είστε πράκτορας;
Ο Παυλάκης δεν καταλαβαίνει την ερώτηση, αλλά συνειδητοποιεί ότι το πρόβλημα είναι μεγάλο από το βλέμμα … Αφού ο νεαρός ψαράς είναι λίγο κουρασμένος, βρίσκεται στη φυλακή Σεφερίχισαρ.
Η φυλακή Seferihisar είναι όπου το πάρκο και το κατεστραμμένο Δήμο Passage βρίσκονται στην πλατεία σήμερα. Η διατριβή των ειδήσεων φτάνει επίσης στους φίλους του Παύλου. Ο πράκτορας ήρθε στη φυλακή Seferihisar… Το δεύτερο ραβδί καλωσορίσματος έχει ήδη φάει εκεί…
Θυμημένος τη στιγμή που έφυγε από το σπίτι χθες, ο ψαράς δεν μπορεί να πιστέψει την κατάστασή του σε 36 ώρες. Στην αντίθετη πλευρά της θάλασσας, όποιος περιμένει ψάχνει τον ψαρά…
Ο Deli Hüsen, ένα από τα μαχαίρια του Seferihisar, μόλις μπήκε στη φυλακή για να εκτίσει την ποινή του για 2 χρόνια λόγω του φυγάς του. (Ο γαμπρός της οικογένειας Turan Hüseyin Ertaş)
Ο Crazy Husen θέλει να μάθει το πρωτότυπο έργο προσεγγίζοντας τον ψαρά με το κομπολόι του. Ο ψαράς λέει την κατάσταση με λίγα Τούρκικα στα Ελληνικά και ταρζάν. Προστατεύει τον νεαρό ψαρά.
Στο τέλος της πρώτης εβδομάδας, στο άλλο άκρο της θάλασσας, η ελπίδα έχει πλέον αποκοπεί από τον Παυλάκη.
Οι μέρες κυνηγούν ο ένας τον άλλον, ενώ ο Παυλάκης περιμένει το δικαστήριο με μεγάλη αβεβαιότητα, η Deli Hüsen λέει στον επισκέπτη την κατάσταση. Τον ζητά να πάει στο Ελληνικό Προξενείο στη Σμύρνη και να τον ενημερώσει.
Ο Mad Husen λέει στον Παυλάκη το καλό που έκανε με τον μικτό στιλίστα με τα μικτά ελληνικά. Πριν περάσουν τρεις μέρες, ένας επισκέπτης ήρθε στον Παυλάκη. Ένας καλά ντυμένος εγκέφαλος βλέπει ότι περιμένει τον εαυτό του όταν μπαίνει στη συνάντηση με ενθουσιασμό. Ο κύριος παρουσιάζει τον εαυτό του… Όταν ακούει ότι είναι δικηγόρος που εργάζεται εκ μέρους του Ελληνικού Προξενείου, ότι θα απομακρυνθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα και θα επιστρέψει στην πατρίδα του, ο Παυλάκης είναι χαρούμενος με τη χαρά. Αφενός, η οικογένεια στη Σάμο είναι ενημερωμένη.
Όταν η διεθνής γραφειοκρατία συναντιέται, ο Παυλάκης μας πηγαίνει στο δικαστήριο σε δύο ημέρες μετά από μια αναμονή πέντε εβδομάδων και η απόφαση απέλασης λαμβάνεται στο ίδιο δικαστήριο.
Όταν ο Παυλάκης επιστρέφει στη φυλακή, το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να αγκαλιάσει το λαιμό του Mad Husen. Γράφει τα ονόματα και τη διεύθυνση του εαυτού του και των συγγενών του στο πίσω μέρος της φωτογραφίας του από το πορτοφόλι του (Παυλάκης Ευθυμίου, Βασιλείου Καραγκιώργης, Λουκάς Θεοδώρου
Βαθύ Σάμου)
Ίσως όχι αυτές τις μέρες, αλλά κάποια μέρα λέει ότι θέλει να φιλοξενήσει το νησί όταν όλα είναι φυσιολογικά. Παραδίδεται επίσης στην αντιπροσωπεία που έρχεται στη φυλακή αφού γίνει αποδεκτή με τους μάχες.
Ο νεαρός ψαράς καλωσορίζεται στην άλλη πλευρά του νησιού με τοπικά παιχνίδια και προσευχές την ίδια ημέρα. Ο Deli Hüsen λέει “ίσως κάποια μέρα” … Αλλά δεν έρχεται ποτέ μια μέρα … Ο Deli Hüsen χάνει τα μάτια του στη ζωή με την επίθεση μαχαιριού που αντιμετώπισε στην αγορά του Σεφερίχισαρ λόγω εχθρότητας μετά την έξοδο από τη φυλακή.
(Είναι μια αληθινή και ζωντανή ιστορία)
(Το πρωτότυπο των εικόνων λήφθηκε από τον Olcay Malkaya, ένα από τα εγγόνια της οικογένειας δασκάλων Seferihisar Turan)
O İnanç Karabulut égrapse éna peristatikó ek mérous tis efimerídas Yeni Haber gia na simeiósei tin istoría…
O psarás tis Sámou Pavlákis den íxere óti ton zestó Ioúlio tou 1951, xýpnise se mia axéchasti méra méchri to télos tis zoís tou … Afoú píre proinó me ti gynaíka tou, élenxe ton kairó. Oi elafroí skliroí chóroi den ekfovízoun ton émpeiro psará Pavláki. Eípe antío sti sýzygó tou kai píge gia ton Karlóvasi dípla sti várka tou gia na vgálei to psomí tou apó ti thálassa.
Éftase sto skáfos tou kouventiázontas me tous fílous kai tous syngeneís tou pou gnórise stin poreía… Píge sto skáfos tou me ti skála pou etoímase apó to spíti kai árchise na ftyarízei ta chéria.
O aéras synéchise na skliraínei, allá o Pavlákis den me noiázei polý. «I orgisméni thálassa tha eínai éffori», léei oi psarádes. I méra ítan epísis áfthoni, ótan o ánemos áfxise tin epídrasí tou kai apofásise na epistrépsei, o psarás apó ti Sámo. An kai ta koupiá tou chtýpisan ti thálassa dynatá, to chiliostó pígaine. O ánemos eíche metatrapeí se kataigída mésa se líga leptá… O Pavlákis agonístike me ta kýmata, enó ta koupiá tou étrexan sti thálassa se defterólepta. Ítan to cheirótero pou tha boroúsate na eíste. Kanéna próvlima an pidíxete sti thálassa, kanéna próvlima an den pidísete. Émeine sti várka stin kataigída. Poioi ítan aftoí pou ákousan tis kravgés kai tis kravgés, kai ti tous ákousan… To skáfos taxídeve san kélyfos karydiás pros to ýpaithro. O Pavlákis koítaxe éna apó ta stoichímatá tou kai stin xirá. Fainótan na échei katastrafeí apó ton kósmo. Pérase mia nýchta sta orgisména kýmata prosefchómenos. Eíde mia aktí ótan skoteinótan to proí, allá tóra boroúse na aisthantheí ti zoí tou na réei se diaforetikó méros. Pros to mesiméri, to skáfos éftase stin aktí. Proérchetai apó tin periochí Seferihisar Doğanbey Gum Tree. O Gendarme írthe mésa se líga leptá prospathóntas na exigísei diexodiká to próvlima se ekeínous pou ítan ekeí. I dekaetía tou 1950 eínai oi pio kaftés períodoi tou Kypriakoú pou zoúme me tin Elláda … I chorofylakí faínetai epísis ýpopta. I próti erótisi érchetai apó poú den ergástike poté o Pavlákis ..
Eíste práktoras? O Pavlákis den katalavaínei tin erótisi, allá syneiditopoieí óti to próvlima eínai megálo apó to vlémma … Afoú o nearós psarás eínai lígo kourasménos, vrísketai sti fylakí Seferíchisar. I fylakí Seferihisar eínai ópou to párko kai to katestramméno Dímo Passage vrískontai stin plateía símera. I diatriví ton eidíseon ftánei epísis stous fílous tou Pávlou. O práktoras írthe sti fylakí Seferihisar… To déftero ravdí kalosorísmatos échei ídi fáei ekeí… Thymiménos ti stigmí pou éfyge apó to spíti chthes, o psarás den boreí na pistépsei tin katástasí tou se 36 óres. Stin antítheti plevrá tis thálassas, ópoios periménei psáchnei ton psará… O Deli Hüsen, éna apó ta machaíria tou Seferihisar, mólis bíke sti fylakí gia na ektísei tin poiní tou gia 2 chrónia lógo tou fygás tou. (O gamprós tis oikogéneias Turan Hüseyin Ertaş)
O Crazy Husen thélei na máthei to protótypo érgo prosengízontas ton psará me to kompolói tou. O psarás léei tin katástasi me líga Toúrkika sta Elliniká kai tarzán. Prostatévei ton nearó psará. Sto télos tis prótis evdomádas, sto állo ákro tis thálassas, i elpída échei pléon apokopeí apó ton Pavláki. Oi méres kynigoún o énas ton állon, enó o Pavlákis periménei to dikastírio me megáli avevaiótita, i Deli Hüsen léei ston episképti tin katástasi. Ton zitá na páei sto Ellinikó Proxeneío sti Smýrni kai na ton enimerósei. O Mad Husen léei ston Pavláki to kaló pou ékane me ton miktó stilísta me ta miktá elliniká. Prin perásoun treis méres, énas episképtis írthe ston Pavláki. Énas kalá ntyménos enkéfalos vlépei óti periménei ton eaftó tou ótan baínei sti synántisi me enthousiasmó. O kýrios parousiázei ton eaftó tou… Ótan akoúei óti eínai dikigóros pou ergázetai ek mérous tou Ellinikoú Proxeneíou, óti tha apomakryntheí se sýntomo chronikó diástima kai tha epistrépsei stin patrída tou, o Pavlákis eínai charoúmenos me ti chará. Afenós, i oikogéneia sti Sámo eínai enimeroméni.
Ótan i diethnís grafeiokratía synantiétai, o Pavlákis mas pigaínei sto dikastírio se dýo iméres metá apó mia anamoní pénte evdomádon kai i apófasi apélasis lamvánetai sto ídio dikastírio. Ótan o Pavlákis epistréfei sti fylakí, to próto prágma pou kánei eínai na ankaliásei to laimó tou Mad Husen. Gráfei ta onómata kai ti diéfthynsi tou eaftoú tou kai ton syngenón tou sto píso méros tis fotografías tou apó to portofóli tou (Pavlákis Efthymíou, Vasileíou Karankiórgis, Loukás Theodórou Vathý Sámou) Ísos óchi aftés tis méres, allá kápoia méra léei óti thélei na filoxenísei to nisí ótan óla eínai fysiologiká. Paradídetai epísis stin antiprosopeía pou érchetai sti fylakí afoú gínei apodektí me tous máches.
O nearós psarás kalosorízetai stin álli plevrá tou nisioú me topiká paichnídia kai prosefchés tin ídia iméra. O Deli Hüsen léei “ísos kápoia méra” … Allá den érchetai poté mia méra … O Deli Hüsen chánei ta mátia tou sti zoí me tin epíthesi machairioú pou antimetópise stin agorá tou Seferíchisar lógo echthrótitas metá tin éxodo apó ti fylakí. (Eínai mia alithiní kai zontaní istoría) (To protótypo ton eikónon lífthike apó ton Olcay Malkaya, éna apó ta engónia tis oikogéneias daskálon Seferihisar Turan)
