Kayısı İçin Örnek: Seferihisar Mandalina Birliği

” Bir yazımızda kayısı üreticilerimizin en önemli ve öncelikli sorununun örgütlenme sorunu olduğunu belirtmiştik. Bu yazımızda da bir örgütlenme modeli olarak Seferihisar Mandalina Üreticileri Birliği ile ilgili internete düşen birkaç habere yer vereceğiz. Önce mandalina meyvesi hakkında kısa bir bilgi vermek istiyoruz.

Mandalina, turunçgiller arasında yer alan ve ılıman iklimde yetişen bir meyve türü. Türkiye’de daha çok Akdeniz ve Ege Bölgesinin kıyı kesimlerinde yetiştiriliyor. Üretiminde dünya dördüncüsüyüz. Ülkemizde turunçgiller veya mandalina üretimi yapan üreticilerimizin örgütlendiği 10’dan fazla üretici birliği bulunuyor.

Seferihisar Mandalina Üreticileri Birliği 2012 yılında Seferihisar Belediye Başkanı Tunç Soyer ve mandalina üreticilerinin girişimleriyle kurulmuş bir birlik. Başkan Tunç Soyer Birliğin amaçlarını özetle şöyle ifade ediyor. “Mandalinanın pazarlama çalışmalarını yürütmek, toptan pazarlamayla pazarlama gücünü arttırmak, mandalinanın ar-ge çalışmalarını yürütmek, üreticiye doğru ve güncel bilgileri aktarmak, rekabet gücünü arttırmak, üreticilere eğitim vermek, aracısız pazarlama imkânlarını aramak, gelir artışı sağlamak, mandalinada daha çok söz sahibi olmak, büyük şirketler karşısında üreticiyi korumak, üreticinin belirleyeceği fiyatlarla aracısız satış yapmak, dünya çapında markalaşmak, üreticinin kazanç payını arttırmak, çiftçinin elini güçlendirmek, verimliliğini arttırmak, üretimden gelen gücünü her platformda göstermek, üreticiler arasında aynı dili kullanmak, günün birinde Konya Şeker gibi Anonim Şirkete dönüşmek, Konya Şeker ilk olarak bir birlik kurarak işe başlamış, sonra o birlik başka birlikleri de bünyesine katmış, şimdi Türkiye’nin en büyük 500 şirketi arasında 49. sırada.

Bizim de bugün temelini attığımız bu birlik ile hedefimiz, günün birinde aynı dilden, aynı ağızdan konuşan, herkesi koruyan ve gücünü arttıran bir Anonim Şirkete dönüşmek. Bizim taşımayı düşündüğümüz yer buralar. Herkesin ekmeğinin büyüdüğü bir ticari yapıya dönüşebiliriz. Bunlara hazırlıklı olun, hayallerinizi yüksek tutun. Biz  bu birliğin çok daha fazla güçleneceğini biliyoruz. Bunun için de tek yapmamız gereken birlik duygusunu ve beraber davranma iradesini korumak.” Birliğe üye kayıtları 9 Haziran 2012 tarihine kadar devam etmiş. Üye olmak isteyen üreticiler, çiftçi belgesi, nüfus cüzdanı fotokopisi ve 100 liralık giriş aidatı ile Seferihisar Belediyesine başvurarak kayıtlarını yaptırmışlar.

Seferihisar Mandalina Üreticileri Birliği örgütlenme modeli; uluslararası saygın kongrelerden biri olan Kanada Toronto’da gerçekleşen Makro Pazarlama Kongresi’nde, İzmir Ekonomi Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyeleri Yrd. Doç. Dr. Işık Özge Yumurtacı, Yrd. Doç. Dr. Bengü Sevil Oflaç ve Yrd. Doç. Dr. Tuğba Örten Tuğrul tarafından  sunulmuş ve sunulan bu model ‘Sürdürülebilir İş Modelleri’ arasında örnek çalışma olarak gösterilmiştir. Sunuş esnasında kongreye katılan akademisyenlere Seferihisar’la ilgili tanıtım broşürleri dağıtılmış, ayrıca Seferihisar ve Teos Antik Kenti’nin tarihçesini anlatan İngilizce kitaplar York Üniversitesi (Kanada) kütüphanesine bağışlanmıştır. Sunumun ardından, tebliğ sunucularına çalışmalarının, İş ve Ekonomi Dergisi New York’ta yayınlanması için teklifte bulunulmuş ve Birliğin İş Modelinin Performans Değerlendirmesi adı geçen dergide yayınlanmıştır.

Seferihisar Mandalina Üreticileri Birliği Başkanı M. Cumhur Eriş bir konuşmasında özetle şöyle diyor. “Seferihisar İlçesi mandalina üreticileri birliğini 5200 sayılı üretici birlikleri yasasına göre kurduk. Bu birliği kurmamızı belediye başkanımız önerdi ve destek oldu. İçinde bulunduğumuz işletmeyi satın alıp on yıllığına bize kiraya verdi. Üye sayımız 115. İşletmemizin saatte 10 ton ürün işleme kapasitesi var. İşletme mantığımız üreticilerimizin tek tek ürünlerinin satışı değil, gruplar halinde satışını sağlamak. Mandalina üreticilerinin ürünlerini biz pazarlıyoruz. Birliğimiz bu pazarlamadan sadece hizmet bedeli alıyor”.

Seferihisar Mandalina Şenliği açılış konuşmasında Belediye Başkanı Tunç Soyer; “Yüksek yaşam kalitesi hedefi doğrultusunda Seferihisarlı mandalina üreticilerinin, mandalina değerini ve pazarlama gücünü arttıracak bir projeye imza attık. Belediye olarak mandalina işleme ve paketleme tesisi satın alarak, Mandalina Üreticileri Birliği’ne devrettik. Artık Seferihisarlı üreticiler, ilçenin en büyük geçim kaynağı olan mandalinayı, aracısız işleme ve pazarlama imkânına sahip. Çok heyecanlıyız çünkü artık Seferihisar’ın kendisine ait bir mandalina işleme ve paketleme tesisi var. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan ihracat yetkisini de aldık. İlk tırımız dün akşam Sırbistan’a doğru yola çıktı. Bu model Türkiye’de ilk oldu. Çünkü hem üretim hem işleme hem de pazarlama imkânına sahip tek birliğiz. Buradan Türkiye’ye bir ışık yaktık. Biliyorum ki bu tesis daha çok büyüyecek” şeklinde düşüncelerini ifade ediyor.

Seferihisar Mandalina Üreticileri Birliği Mandalina İşleme Tesisini bu bağlantıdan izleyebilirsiniz.

Son söz olarak; eğer biz de kayısının hak ettiği değere ulaşmasını istiyorsak, Malatya’da yıllık ihraç edilen 100 bin ton kayısının 20 bin tonunu üreten Akçadağ’da, Akçadağ Kayısı Üreticileri Birliğini kurmalıyız. Ehil bir yönetimi işin başına getirerek, ürettiğimiz bu 20 bin ton kayısıyı, daha şire pazarına girmeden aracısız bir şekilde doğrudan pazarlayabiliriz. Bunu gerçekleştirmek hayal değil. Sadece sizin isteme derecenize bağlı. Ne dersiniz?