Prof. Dr. Başer, “Türkiye’nin New York’u İstanbul. İstanbul, koronavirüsün en hızlı yayılmasının beklendiği şehir. Ortalama bir İstanbullu çevresinde bir kilometrekarelik alanda yaklaşık 17 bin kişiyle yaşıyor. İzmir nüfusa ve nüfus yoğunluğuna göre üçüncü şehir olmasına rağmen İstanbul’dan sonra en fazla etkilenecek 2. şehir olarak görülüyor.
MEF Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanlığının yanı sıra Colombia ve Michigan Üniversitelerinde de misafir araştırma görevlisi olan Prof. Dr. Onur Başer, Türkiye’de şehir bazında koronavirüsün yayılma hızı beklentileri üzerine bir çalışma yaptı.
“TÜRKİYE’NİN NEW YORK’U İSTANBUL”
Prof. Dr. Başer, şehirlerin sıkışıklık endeksinin, koronavirüsün yayılma hızıyla doğrudan etkili olduğunu söyleyerek, “Örneğin, New York’ta ortalama bir kişi çevresinde Los Angeles’dakine göre 3 kat daha fazla insanla yaşıyor” dedi.
Türkiye sıkışıklık endeksini de yorumlayan Prof. Dr. Başer, “Bu çalışmada sıkışıklık endeksini Türkiye’deki şehirler için çıkarıp şehirleri hesapladığımız endekse göre sıraladık. Yüksek sayı, yayılma hızı en yüksek olacak şehirleri gösterirken, en düşük endeks yayılma hızının çok daha kolay kontrol altına alınabileceği şehirleri gösteriyor” diyerek, Türkiye’nin sıkışıklık endeksine göre risk haritasını şöyle yorumladı: “İlk sırada sürpriz bir sonuç yok. Türkiye’nin New York’u İstanbul. İstanbul, koronavirüsün en hızlı yayılmasının beklendiği şehir. Ortalama bir İstanbullu çevresinde bir kilometrekarelik alanda yaklaşık 17 bin kişiyle yaşıyor.
“EN FAZLA ETKİLENECEK 2. ŞEHİR İZMİR”
İzmir nüfusa ve nüfus yoğunluğuna göre üçüncü şehir olmasına rağmen İstanbul’dan sonra en fazla etkilenecek 2. şehir olarak görülüyor. Ankara kilometrekare başına düşen insan sayısı bakımından Türkiye’de 8. olduğu halde, en fazla etkilenecek 3. şehir olarak ortaya çıkıyor.
Adana ve Tekirdağ’ın kilometrekare başına düşen insan sayısı hemen hemen eşittir ama sıkışıklık endeksine göre, Adana Tekirdağ’a göre çok daha hassas bir yerde.”
Türkiye’deki şehirleri yorumlayan Prof. Dr. Başer sözlerine şöyle devam etti: “Şanlıurfa ile Gaziantep’in nüfusları hemen hemen aynıdır ama virüs yayılma hızı Şanlıurfa’da, Gaziantep’e göre çok daha hızlı olabilir. Yalova 81 ilimiz içinde nüfus olarak 65. sırada ama virüs yayılma hızı en fazla olan 9. şehir olabilir. Samsun hem genel nüfus sıralamasında hem de kilometrekare başına düşen insan sayısında 16. olduğu halde, sıkışıklık endeksine göre virüsten en çok etkilenecek 8. şehir olarak ortaya çıkıyor. Gümüşhane, Ardahan, Bayburt ve Tunceli, yayılma hızının en düşük beklendiği şehirlerdir.”
“İZMİR’DEKİ BAHÇEDERE MAHALLESİ KADAR YOĞUN BİR MAHALLE İSTANBUL’DA BİLE YOK”
İzmir için de sonuçları değerlendiren Prof. Dr. Onur Başer, şunları söyledi: “Karabağlar ne toplam nüfus sayısına ne de kilometrekare başına düşen kişi sayısı bakımından İzmir’de ilk bölge olmasına rağmen İzmir’in en sıkışık bölgesi. İstanbul’un ilçelerinin yüzde 68’inden daha sıkışık. Doğanay, Esenlik ve Reis Mahallelerinde yayılma hızı çok yüksek olabilir. Konak ikinci sırada yer alıyor, Atamer Mahallesi ise en yoğun bölge. Aliağa ilçesi hem nüfusa göre 15. hem de kilometrekare başına düşen kişi sayısı bakımından 14. sırada olmasına rağmen sıkışıklık endeksinde 3. sırada. Bahçedere mahallesi kadar yoğun bir mahalle İstanbul’da dahi yok.
En az riskli bölgeler Seferihisar, Karaburun, Kınık ve Foça.
İzmir sıkışıklık endeksine göre Türkiye’nin pandemilerde en riskli ikinci şehri. İzmir’in 8 ilçesi şu anda koronanın merkezi durumuna gelen New York’tan daha yoğun. New York’ta şu anda en büyük problemler hastane, sağlık personeli ve solunum cihazı yetersizliği. Federal hükümet afet alanı olarak ilan etti ve federal hükümetten bütçe yardımı alıyor. İzmir’de haritada gördüğümüz ortadaki bölgelere aşırı kısıtlamalar getirilebilir ve o ilçelere giriş çıkışlar kontrol altına alınabilir. Sahra hastaneleri yerinde ve hızlı tedaviler için bu bölgelere kurulabilir.
Seferihisar, Karaburun, Kınık ve Foça bölgelerindeki sağlık personeli orta bölgelere kaydırılarak daha fazla test yapılması sağlanabilir. Orta bölgelerdeki geç teşhisin maliyeti yayılma hızından dolayı çok daha fazla olacaktır.”
