Haber içeriği : Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir açıklaması ve By Margarita Segou, Ph.D. tarafından yapılan İngiliz Jeolojik Araştırması.
Kandilli Rasathanesi verilerine göre Kuşadası Körfezi Ege Denizi açıklarında arka arkaya üç deprem meydana geldi. Depremler İzmir’de de ciddi biçimde hissedildi. Saat 14.14’te meydana gelen ilk depremin büyüklüğü 4.4 olarak ölçülürken saat 14.18’de meydana gelen ikinci depremin büyüklüğü 4.3 olarak ölçüldü. Saat 14.25’te ise İzmir’in Menderes ilçesinde 3.6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Art arda yaşanan depremleri değerlendiren Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 30 Ekim tarihinde Samos’ta yaşanan ve İzmir’de de 6.9 büyüklüğünde hissedilen depremin bölgedeki diğer fayları tetiklediğini belirtti. İzmir için Gümüldür ve Tuzla fayına dikkat çeken Prof. Dr. Sözbilir, Samos depreminin ardından tetiklenen Gümüldür ve Tuzla faylarının deprem üretmeye başladığını söyledi. Prof. Dr. Sözbilir, ayrıca Gümüldür fayının 6.8’e kadar deprem üretme potansiyeli olduğunu ifade etti.
‘6.8’E KADAR DEPREM ÜRETME POTANSİYELİ VAR’
Art arda yaşanan depremlerle ilgili değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Bunlar, 30 Ekim depreminin olduğu Samos bölgesinde gelişen kırılmalar. Orada kırılan fayın dışında denizin altında birçok fay var. Bir de bizim güney kısmımızda Gümüldür fayı var. Bunlar artçı depremler değil, Gümüldür fayının üretmeye başladığı depremler. Dolayısıyla bu depremler, bu bölgede Samos fayı dışındaki fayların da tetiklendiği anlamına geliyor. Bu fay çok uzun yıllardan beri deprem üretmiyor ama şimdi belli bir ölçekte harekete geçmiş oldu. 30 Ekim’deki Samos depreminden sonra bu fay tetiklendi ve küçük küçük depremler üretmeye başladı. Bundan sonraki depremlerin şiddeti nasıl olur bilemiyoruz ancak bu fayın deprem üretme potansiyeli 6.8’e kadar çıkabilir. Çünkü fayların uzunluğuyla, üreteceği deprem arasında bir ilişki var. Gümüldür fayı 30 kilometre uzunluğunda olan bir fay. 30 Ekim Samos depreminin ardından Tuzla fayında da sıcak su çıkışı yaşanmıştı. Bu fay şimdi de deprem üretmeye başladı. Menderes’teki deprem de Tuzla fayı ile bağlantılı” diye konuştu.
İZ GAZETE
Samos depreminden 48 saat sonra ne biliyoruz?
Ege Denizi’ndeki Samos adası 116 yıl sonra büyük bir depremle sarsılır.
By Margarita Segou, Ph.D. , İngiliz Jeolojik Araştırması
30 Ekim 2020’de, Yunanistan’ın Doğu Ege Denizi’ndeki Samos Adası’nın kuzey kıyısının 14 kilometre (9 mil) açıklarında ölümcül büyüklükte 7,0 deprem meydana geldi. Adada hasar, 1900’lerin başından itibaren tarihi, takviye edilmemiş duvar binalarda meydana geldi. Deprem büyük olasılıkla yaklaşık doğu-batı yönündeki normal bir fay olan açık deniz Samos Fayı’nda meydana geldi ve ardından Türkiye’deki Samos, Vathi ve İzmir limanlarında 300 metre (980 fit) içeriyi süpüren bir tsunami izledi. Tsunami, deniz seviyesinde yarım metrelik kaydedilen bir değişiklikle 100 kilometre güneydeki Kos Adası limanına ulaştı. Atina’da bile, 350 kilometre (220 mil) batıda, titrediğimi hissettim.
Doğu Ege Denizi’ni bu büyüklükte bir depremin en son vuruşu 1904’teydi. 6,8 büyüklüğündeki bu deprem, muhtemelen adanın güney kıyısındaki benzer bir normal eğik fayı kırdı. 1904’ü takip eden yıllarda, daha geniş Doğu Ege-Türkiye marjı, diğer büyük depremlerle sarsıldı, ancak 1904 Samos depremi ile doğrudan bir bağlantı olup olmadığı belirsizdir (Paradisopoulou ve diğerleri, 2010).
Karmaşık Ege-Anadolu tektonik sınırında artçı sarsıntılar
Büyük bir depremin ardından, ABD Jeoloji Araştırması (USGS) ve dünyadaki diğer enstitüler, fayın ne kadar ve hangi yöne kaydığını tahmin ediyor. Bu analizler, bilim insanlarını beklenen artçı sarsıntıların olası modelleri hakkında bilgilendirir ve afet müdahalesinde kritik önem taşır çünkü artçı şokların ana şoktan daha kapsamlı hasara neden olması nadir değildir.
Sismologlar tarafından analiz edilen ön veriler, bu açık deniz normal fayın kuzeye mi yoksa güneye mi eğildiğine dair bir miktar belirsizlik gösteriyor, ancak mevcut modeller, ikinci, daha sığ, kayma yamasıyla birlikte merkez üssüne yakın büyük miktarda kayma meydana geldiğini gösteriyor. Artçı sarsıntılar genellikle ana şok sırasında kayan fay yamalarında meydana gelmediğinden, bunun yerine birincil fay düzlemindeki kırılma yamasının dışındaki boşluğu doldurma eğiliminde olduğundan, eski gözlem belki de fayın daha sığ kısımlarında beklenen artçı sarsıntıların daha yakın olabileceğine işaret etmektedir. Samos’un kuzey sahilinde.
Artçı sarsıntılar, Dünya’nın kabuğu için, aynı zamanda çevredeki fayların arızalanma koşullarını da etkileyen bir stres dengeleme mekanizması olarak kabul edilir. “Stres aktarımı hipotezi”, bilim insanlarının deprem tetikleyici süreçleri daha iyi anlamak ve dolayısıyla gelecekteki deprem tahminlerimizi geliştirmek için dayandıkları temel ilkedir (Segou, 2020). Güçlü depremden sonraki ilk 30 saat içinde elde edilebilen ön veriler, Cuma günkü depremin bazı arızaları daha da yüklediğini ve bunların gelecekteki bir depremde kayma olasılığını artırdığını, diğerlerinin ise başarısızlıktan uzaklaştığını gösteriyor.
Hatalar başarısızlığa yaklaştı
Cuma günkü deprem Samos’u çevreleyen ana fayların çoğunu başarısızlığa yaklaştırdı. İzmir’in hemen kuzeyindeki faylar başarısızlıktan daha uzağa getirildi, ancak sadece marjinal olarak. Bu tahminler artçı şok tetikleme potansiyelinin ilk nitel değerlendirmesini yansıtıyor olabilir, ancak yüksek çözünürlüklü sismik veriler elde edildiğinde, sismik kanıtları sürekli mekaniği ilkeleriyle bağlayan güncellenmiş matematiksel modeller, daha geniş bir bölgede beklenen artçı sarsıntı oranlarını ölçecektir. Geçmiş araştırmalar (Parsons ve diğerleri, 2014), Yunanistan dahil aktif genişleme ortamlarının, sismik dalgaların sığ kabuktan geçişi nedeniyle gecikmiş dinamik tetikleme gibi diğer itici mekanizmalara duyarlı olduğunu göstermektedir. depremleri tetikliyor.
Çoğu zaman, ilk sonuçlar ve yorumlar, deprem ön bilgilerinde bulunan belirsizliklerden muzdariptir, ancak bu durumda, Doğu Ege Denizi’ne hakim olan faylanma modellerinin bu felaket depremi sonrasında daha da araştırılması gerektiğini açıkça göstermektedir. Artçı sarsıntılar, bu büyüklükteki bir depremden beklendiği gibi önümüzdeki aylarda da devam edecek. Bu, her iki ülkede de yoğun sismik izlemenin önemini vurgulamaktadır.
